Vijf vragen aan…
Karin van IJsselmuide

1. Wie zijn we?

De SDG 12-alliantie bestaat uit diverse overheden die samen met het bedrijfsleven, kennisinstituten, natuur- en milieuorganisaties, overheden, vakbonden, financiële instellingen en andere maatschappelijke organisaties ernaar streeft om zuiniger en slimmer met grondstoffen om te gaan. 

Programma’s als het Versnellingshuis Circulaire Economie, Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen, CB23 en het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeverschap en Inkopen (MVOI) zijn hiervan slechts enkele voorbeelden. Organisaties als het Groene Brein, MVO-Nederland, Nevi, Bouwend Nederland en diverse (rijks)overheden faciliteren dit soort programma’s voor zowel de publieke als private sector.

2. Waar staan we? 

Het overgrote deel van de bedrijven met een circulaire aanpak richt zich op reparatie, recycling en hergebruik, en was hierop al actief voordat er sprake was van een beleid voor circulaire economie. De huidige innovatieve bedrijven, startups, wetenschappelijk onderzoek, subsidies en projecten gericht op de circulaire economie zijn voor het grootste deel technologisch van aard en gericht op 1 R: Recycling. De andere 9 R-en van circulariteit (rethink, redesign, reduce, reuse, repair, refurbish, remanufacture, repurpose en recover) krijgen minder of geen aandacht. 

Zo is er minder focus op innovaties die het grondstoffengebruik radicaal efficiënter kunnen maken, nieuwe businessmodellen waarin wordt betaald voor gebruik in plaats van bezit, en vormen van financiering of beprijzing die dit kunnen ondersteunen. 

3. Waar willen we heen? 

Het eerste doel uit het Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050 is ambitieus, maar niet onhaalbaar: in 2030 moet Nederland al 50% minder primaire grondstoffen gebruiken (mineralen, metalen en fossiel). 

Doel van de alliantie in 2030: transparante, inzichtelijke en circulair ingerichte ketens creëren en meten dan weten we immers of de 50% bereikt is. Daarvoor streven we naar het opnemen van een circulaire footprint of transparantie van herkomst grondstoffen bij alle producten, een grondstoffenpaspoort dus.

Een middel om dit te bereiken is volop inzetten met maatschappelijk verantwoord (opdrachtgeverschap) inkopen en daarbij gebruik te maken van digitale meetsystemen als het SDG-Inkoopkompas en het Global Sustainable Enterprise System (GSES). Het Nevi netwerk is hierbij met duizenden inkoopprofessionals een enorme aanjager.

4. Hoe komen we daar?

In 2025 is het meetinstrument en onderzoek samengevat in de VN-rapportage: ‘SDG 12 nog vijf jaar te gaan, waar staan we nu?’ De SDG’s vormen daarbij de basis voor het MVI-beleid (maatschappelijk verantwoord inkopen) van grotere inkooporganisaties. Projecten opstarten om inzichtelijk te maken hoe om te gaan met meten en verbeteren van circulariteit binnen organisaties en van producten. Presentaties, webinars, trainingen, community of practices enz. organiseren gaan we de bewustwordingsfase omzetten in een actiefase.

5. Hoe is de voortgang?

Er zijn inmiddels veel (meer of minder succesvolle) pilots waarbij sommige opschaling lijkt te lukken door de huidige urgentie/noodzaak (hogere prijzen, langere levertijden, kwetsbare supply chains). Het vaststellen van definities, normen, standaardisatie en het meten van circulariteit op de 10 R-en lijkt een kwestie van tijd. Op internationaal vlak wordt momenteel door 93 landen 5 standaarden Circular Economy ontwikkeld via de ISO TC323. 

De website Data for Good is met een zgn. “mission control room” op de diverse SDG’s volop in ontwikkeling. Vanuit het mission control room SDG 12 kunnen we hiermee gaan sturen op de voortgang van de verschillende projecten en initiatieven die door organisaties op dit (gratis) platform worden gedeeld.