Steeds meer dak- of thuisloze jongeren krijgen ‘nee’ te horen bij volle opvangcentra. Het Bouwdepot geeft jongeren zonder thuis iets waar ze écht wat aan hebben: geld. Medeoprichter Manon van Hoeckel en oud-deelnemer Maaike vertellen over de onorthodoxe, maar succesvolle aanpak. “Dat je ook fouten mag maken, geeft zoveel zelfvertrouwen.”
Dit interview is onderdeel van de Goal Getters-serie die OneWorld in samenwerking met SDG Nederland maakt
Ik heb met zoveel maatschappelijk werkers en jeugdzorginstanties te maken gehad. Altijd was de hulp tijdelijk, en ik ‘moest’ van alles. Ik voelde me een nummertje. Dit keer mocht ik zélf doelen stellen en die heb ik zélf gehaald”, zegt de Eindhovense Maaike (21), die liever niet met haar achternaam in dit artikel wil, want – zegt ze – dan gaat iedereen ervan uit ‘dat je een probleemjongere, een crimineel of een drugsverslaafde bent’.
In 2020-2021 – toen zij dakloos dreigde te raken vanwege psychische problemen – was Maaike deelnemer van Het Bouwdepot. Dat project biedt groepen dak- en thuisloze jongeren één jaar lang een maandinkomen van 1.050 euro, ongeveer de hoogte van een bijstandsuitkering voor volwassenen, om zo te ‘bouwen aan hun toekomst’ en de negatieve spiraal van stress, armoede en dakloosheid te doorbreken.
‘Ouders willen of kunnen echt niet altijd helpen’
“Deze groep valt buiten de boot”, legt Manon van Hoeckel (31) uit. De overheid gaat er namelijk van uit dat als een jongere tussen de 18 en 21 geen inkomen heeft, de ouders financieel bijspringen. Ze ontvangen daarom een uitkering van hooguit 269 euro per maand. “Maar in de praktijk kunnen of willen ouders lang niet altijd helpen. Dan is de jongere de dupe.”
Manon studeerde af aan de Design Academy Eindhoven en is sociaal ontwerper, wat betekent dat ze op projectbasis creatieve oplossingen bedenkt voor grote problemen. Zo werkte ze eerder al eens met Stichting Zwerfjongeren Nederland, met wie ze stichting Bouwdepot oprichtte: “We dachten: laten we een experiment doen, kijken wat er gebeurt als je deze groep een maandelijks inkomen geeft. Dat is de mentaliteit van een sociaal ontwerper: minder lullen, meer doen.”
Dak- en thuisloze jongeren
In Nederland wonen volgens het CBS ruim 12.600 dak- en thuisloze jongeren tussen de 18 en 27 jaar (cijfers uit 2020). Sommigen slapen daadwerkelijk op straat, maar veel jongeren zwerven ook tussen logeeradressen of verblijven in de crisisopvang. Ruim 60 procent van hen heeft een verleden in de jeugdzorg. Velen komen niet of amper rond en hebben hoge schulden.
Persoonlijke doelen en hulp
Aan het begin van het jaar stellen de jongeren die aan Bouwdepot meedoen persoonlijke doelen op. Die doelen variëren en zijn soms heel specifiek. Zoals een rijbewijs halen, zodat ze meer vrijheid en zelfstandigheid hebben. Of een woning inrichten. “Eén van de deelnemers sliep al een half jaar op een matras op een kale vloer, zonder gordijnen en zonder fornuis”, vertelt Van Hoeckel. “In het jaar van het Bouwdepot ging hij niet alleen een opleiding volgen, maar heeft hij ook eindelijk zijn woning ingericht, zodat hij er echt kon leven.”
Velen willen uit de schulden komen, sommigen hopen werk te vinden, anderen willen zich rustig oriënteren en ontdekken welke opleiding hen ligt. Het Bouwdepot linkt de jongeren aan hulporganisaties, die door het jaar heen contact houden en ondersteunen waar nodig. Van Hoeckel: “Jongeren mogen zelf aangeven hoeveel begeleiding ze nodig hebben. Velen zijn namelijk heel zelfstandig. Ze hebben vooral de ruimte nodig om jong te zijn, fouten te maken en niet alleen maar aan overleven te denken.”
Lees het volledige interview met Manon en Maaike bij OneWorld