Halverwege deze eeuw zullen we wereldwijd meer dan twee keer zoveel 65+’ers hebben als nu. Een goede gezondheidszorg, sociale voorzieningen en veiligheid voor ouderen zijn noodzakelijk voor een duurzame toekomst.
Iemands levensverwachting wordt sterk beïnvloed door factoren als inkomen, opleiding, geslacht, etniciteit en woonplaats. “Sommige combinaties van deze factoren hebben maar al te vaak geleid tot een systemisch nadeel dat al vroeg in het leven begint”, waarschuwen onderzoekers van de VN. Zonder beleid om dit te voorkomen, kunnen deze systemische nadelen elkaar gedurende het hele leven van mensen versterken, wat leidt tot gapende verschillen op oudere leeftijd.
Als gevolg hiervan kan de voortgang van de SDG’s in gevaar komen, met name SDG 10 (het verminderen van ongelijkheden), SDG 1 (geen armoede) en SDG 3 (goede gezondheid en welzijn).
Ongelijkheid bij het ouder worden
Een hogere wereldwijde levensverwachting weerspiegelt een betere algehele gezondheid. Goed nieuws dus. Toch zijn er grote risico’s aan zo’n vergrijzende wereld, omdat niet iedereen in gelijke mate heeft geprofiteerd van de verbeteringen op het gebied van gezondheid en onderwijs. Terwijl veel ouderen in uitstekende gezondheid verkeren of ‘economisch actief’ zijn, leven anderen met kwalen of in armoede.
In meer ontwikkelde regio’s zorgen pensioenen en andere sociale systemen voor meer dan twee derde van het levensonderhoud van ouderen. Hun tegenhangers in minder ontwikkelde regio’s werken over het algemeen langer en zijn meer afhankelijk van opgebouwd vermogen of gezinsbijstand.
Bovendien betekent een vergrijzende wereldbevolking ook een toename van de behoefte aan langdurige zorg, een zwakt dat aan het licht kwam tijdens de pandemie. Helaas zijn de overheidsuitgaven in de meeste landen niet voldoende geweest om aan de groeiende vraag te voldoen.
Kansen van vergrijzing
Landen kunnen dadelijk de vruchten plukken door nu iedereen de kans te geven gezond ouder te worden door gelijke kansen vanaf de geboorte te bevorderen, sociale ongelijkheid tegen te gaan en te investeren in een toekomstbestendig zorgsysteem.
“Samen kunnen we vandaag ongelijkheid aanpakken ten voordele van de generaties van morgen, de uitdagingen aangaan en profiteren van de kansen die de vergrijzing met zich meebrengt”, aldus Li Junhua, ondersecretaris-generaal van de VN voor Economische en Sociale Zaken.
Waar staan we nu?
Mensen leven langer dankzij verbeteringen in gezondheid en medische therapieën, betere toegang tot onderwijs en verminderde vruchtbaarheid. In 2021 waren wereldwijd 761 miljoen mensen 65 jaar en ouder, in 2050 zullen dat er 1,6 miljard zijn. Het aantal mensen van 80 jaar of ouder groeit nog sneller.
Noord-Afrika, West-Azië en Afrika ten zuiden van de Sahara liggen op schema om de komende 30 jaar de snelste vergrijzing mee te maken. Nu wonen de meeste ouderen nog in Europa en Noord-Amerika.