8 Millenniumdoelen gingen over naar 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Negentien jaar later blijkt het praktiseren van deze doelen nog steeds moeilijk te implementeren in de samenleving. Nog niet genoeg initiatiefnemers weten raad met deze pijlers voor een betere wereld met verduurzaming dichtbij en ver weg. Claudia Koole kaart aan hoe welwillende projecten andere SDGs soms juist onbewust tegenwerken.

De 17 Global Goals uit de Agenda 2030 hangen met elkaar samen. Dat weten de beleidsmakers van de resolutie A/70/L.1 Transforming our world, goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015, maar dat blijkt moeilijker in de praktijk. Er gaat nogal eens iets mis.

Huiszwaluw verdreven

Nederland verduurzaamt. Dat is een feit, maar er is tegelijkertijd sprake van verlies bij het leven op het land (SDG 15). Zo’n 11 jaar geleden sloeg Vroege Vogels van BNNVARA al alarm. Door de modernisering bij nieuwbouw wordt de broedmogelijkheid van huiszwaluwen geblokkeerd en weggevaagd. Zij laten weten: “Gladde dakgoten en geïmpregneerde stenen van de moderne huizenbouw geven geen houvast voor de modderbouwsels van de Huiszwaluw … in heel Nederland is de Huiszwaluw van huis en haard verdwenen.” Op het eerste gezicht lijken de toenemende zonnepanelen op daken van huizen een duurzame concretisering, wat ook zo is gelet op SDG 7, maar dat verliest z’n waardigheid als een andere SDG er zwaar onder te lijden heeft, in dit geval SDG 15. Het heeft weinig nut als duurzaamheid aan de ene kant wordt opgehemeld en er aan de andere kant natuur wordt vernietigd; zoals hier de bedreigde Huiszwaluw. In Nederland kan zelfs een boete worden opgelegd als hun vogelnesten worden verwijderd. Huiszwaluwen zijn bovendien heel nuttig. Ze eten heel veel muggen. Toch wordt de Huiszwaluw als natuurlijke vijand tegengewerkt, omdat een moddernest tegen de muur te veel overlast geeft met uitwerpselen op de oprit of het looppad. Dit past niet bij een duurzaamheidsgedachte waar de SDGs met elkaar verbonden zouden moeten zijn.

Duurzaam toerisme

In een ander voorbeeld zien we de samenhang van SDGs eveneens afglijden. Dat gebeurt bij toerisme. Elke gemeente in Nederland creëert aparte budgetten voor toerisme en de groei ervan. Een veel gehoorde PR-slogan is dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid en economische groei om natuur binnen eigen gemeentegrenzen op de kaart te zetten. Toerisme is een geliefd onderwerp in raadzalen. Doch, in de praktijk komt steeds vaker een kanttekening naar de oppervlakte. NPOFocus bracht het toenemende over-toerisme in kaart. Gemeenten maken te weinig gebruik van de koppeling, tussen toerisme en de 17 doelen van de Agenda 2030. Duurzaamheid bij gemeenten lijkt vooral gesplitst in eilanden, conform hun coalitieprogramma’s, van een woningbouwmarkt naar de landbouw en van afvalscheiding naar energietransitie bij particulieren. Duurzaamheid en toerisme blijken vaker niet goed samen te gaan in de praktijk. Een recent voorbeeld in Nederland is Lelystad Airport voor méér toeristische vluchten. Actuele voorbeelden over de grens zijn de toeristische attracties waarbij levende dieren worden ingezet om koetsen voort te trekken of om erop te gaan rijden. Is SDG 13 al niet zo serieus genomen door verplaatsing per vliegtuig of cruiseschip, worden andere SDGs zoals 8, 12, 14 en 15 tegelijkertijd aangetast. Om te zien wat hiermee wordt bedoeld, hoeft enkel #stophorseabuse als bron te worden ingetypt op het wereldwijde internet. Hier is geen toevoeging nodig. Het beeld spreekt meer dan 1000 woorden.

Oplossing met samenhang

Er zijn meerdere situaties waar het scheef gaat, waar er gemeten wordt met twee maten. Toch zijn er inmiddels ook voorbeelden te noemen waar bewust is stilgestaan bij integratie en implementatie van SDGs. Een jaar geleden schreef ik het boek Global Goals in de praktijk, met een 8-stappenplan dat nog steeds erg moeizaam van de grond komt. Het is neergelegd bij Tweede Kamerleden die de SDGs hebben geadopteerd, maar wordt vooralsnog niet erkend. Desalniettemin, dit jaar zijn er meerdere projecten gerealiseerd vanuit dit stappenplan. Grote projecten eigenlijk waaraan jaren is gewerkt door werkgroepen, sponsoren en andere stakeholders. Het 8-stappenplan werkt. Zo is SDG 16 voor vrede en veiligheid geïntegreerd bij een project waar moed, dapperheid en overwinning voorop staat, want is het niet zo dat we eerst moedig moeten zijn om dapper op te staan bij het overwinnen en verslaan van tegenslagen in het leven? Hiervoor is het Sint Jorispad in Kruisland (gemeente Steenbergen N-Br) gerealiseerd. Dit project is zelfs aangemoedigd door paus Franciscus die de projectgroep een brief stuurde. SDGs 4, 10, 11,12 haken aan. Binnen de gemeentegrenzen van Bergen op Zoom is dit jaar een project verwezenlijkt met SDG 3 voor een goede gezondheid en welzijn waar te vroeg gestorven kinderen kunnen worden herdacht. Hierin zijn meerdere SDGs op de achtergrond verbonden. Beide projecten blijven ‘in leven’ om steeds de Agenda 2030 te blijven benadrukken. SDGs integreren in een samenleving is eigenlijk heel simpel, maar je moet het wel willen zien, erkennen en ermee aan de slag gaan. Dan kan ‘meten met twee maten’ uit de lucht worden gehaald.

Afbeelding: Capri23auto via Pixabay

Claudia Koole (1971) schreef het handboek Global Goals in de praktijk, om bewustwording rondom SDGs te vergroten. Ze volgde onder andere onderzoeksjournalistiek IRJ aan de Thomas More Hogeschool in Mechelen en is lid van Vereniging van Onderzoeksjournalisten en de Nederlandse Vereniging van de Verenigde Naties. Sinds 2008 steunt Koole het Earth Charter. Verder schrijft ze als correspondent voor een weekkrant en andere media vanuit constructieve storytelling.