Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber (ChristenUnie) is als adoptieouder van SDG 12 – verantwoorde consumptie – blij dat statiegeld wordt uitgebreid en dat burgers steeds vaker de weg naar de boerderijwinkel vinden. Maar soms had ze sneller willen schakelen.
Waar bent u trots op als adoptieouder van SDG 12?
Ik ben heel blij dat het statiegeld wordt uitgebreid. Een aantal jaren geleden leek het erop dat het helemaal afgeschaft zou worden, want bedrijven vinden het omslachtig. Toch is het ons gelukt: op kleine flesjes, en binnenkort ook op blikjes. Zwerfafval blijft namelijk een probleem. Het bedrijfsleven faalt in het aanpakken hiervan. Met statiegeld lukt dat wel.
Houdt u een positief gevoel over aan uw vier jaar als adoptieouder?
Duurzaamheid staat hoog op de agenda en er zijn concrete stappen gezet, zoals het statiegeld, recycling van spijkerbroeken en matrassen en een vliegtaks. Boerderijwinkels hadden het afgelopen jaar een veel grotere omzet. Burgers zijn steeds meer geïnteresseerd om zelf duurzame energie op te wekken of mede-eigenaar te worden van installaties.
U gaf in het begin aan boeren en burgers te willen verbinden. Is dat gelukt?
Dat minister Schouten van Landbouw op binnenlandse handelsmissie is gegaan om de waardering voor streek- en regioproducten te vergroten, is een uitwerking van mijn initiatiefnota. Daar ben ik blij mee. Want een groep boeren vindt het erg lastig om in te spelen op de ontwikkelingen die op hen afkomen, denk aan de stikstofproblematiek. Ik kan ze niet helemaal ongelijk geven. Politiek en samenleving willen wel dat ze hun bedrijfsvoering veranderen, maar dan moet daar wel een eerlijk inkomen tegenover staan.
Een groep boeren vindt het erg lastig om in te spelen op de ontwikkelingen die op hen afkomen, denk aan de stikstofproblematiek. Ik kan ze niet helemaal ongelijk geven.
Wat hebt u de boeren concreet kunnen aanbieden?
Binnenkort spreekt de Kamer over een wetsvoorstel dat al stond opgenomen in het regeerakkoord, namelijk een aanpassing van het mededingingsrecht. Hierdoor kunnen boeren de handen in elkaar slaan en een sterkere positie in de voedselketen krijgen. Ze kunnen voortaan als blok naar supermarkten optreden en zo een betere prijs afdwingen. Tot nu toe bepaalden supermarkten eenzijdig de prijs.
Tegen welke obstakels liep u aan als adoptieouder?
Uiteindelijk ben je vaak afhankelijk van wetgeving die van bovenaf komt, zoals de Europese wetgeving, omdat producenten en productieketens zich niet beperken tot Nederland, maar Europees of zelfs wereldwijd opereren. Wetgeving voor bijvoorbeeld de kledingindustrie is op nationaal niveau bijna niet mogelijk, terwijl het na olie de meest vervuilende industrie is. Enerzijds zijn we wel heel blij met de Green Deal, maar anderzijds duurt het allemaal zo lang. Terwijl je wel die urgentie voelt. Onze manier van produceren en consumeren gaat ten koste van de aarde én van onszelf.
Enerzijds zijn we wel heel blij met de Green Deal, maar anderzijds duurt het allemaal zo lang. Terwijl je wel die urgentie voelt.
Heeft u het idee dat de SDG’s de afgelopen regeerperiode een zichtbare rol hebben gespeeld in de Nederlandse politiek?
Je ziet de thema’s die ook in de SDG’s zijn verweven voorbij komen, maar een concrete vertaalslag naar SDG-beleid wordt er niet altijd gemaakt. Er zijn wel veel raakvlakken tussen de politieke onderwerpen die in Nederland spelen en de SDG’s. Denk bijvoorbeeld aan de Klimaatwet, toch wel een van de mooiste resultaten tijdens deze regeerperiode. Maar in het debat wordt dan niet direct naar de SDG’s verwezen.
Waarom is die vertaalslag zo moeilijk?
Over de doelen zijn we het inhoudelijk wel met elkaar eens, maar we verschillen van mening over hoe we ze moeten halen. De ene partij zegt: de overheid moet op afstand blijven, want mensen doen het zelf wel. Wij zeggen als ChristenUnie: de overheid moet de spelregels zo maken dat economie en samenleving in de goede richting ontwikkelen.
Over de doelen zijn we het inhoudelijk wel met elkaar eens, maar we verschillen van mening over hoe we ze moeten halen.
U gaf eerder aan te stoppen als Kamerlid, onder meer omdat het Kamerwerk volgens u verhard is. Geldt die observatie ook als het gaat over SDG’s?
In het algemeen zie je dat de laatste tijd vaker tegenstellingen worden opgezocht in plaats van samen doelen na te streven. Die polarisatie heb je zeker in de discussies zoals over de coronacrisis, over landbouw of over medisch ethische zaken. Een knallend polariserend debat over de SDG’s hebben we dan weer net niet gehad. Ik probeer altijd tot een compromis te komen, dat is de essentie van democratie.
Kunnen we uit de coronacrisis lessen trekken die voor de SDG’s relevant zijn?
We moeten leren om te genieten van genoeg. Het virus is uiteindelijk ontstaan omdat we als mensen over grenzen heen zijn gegaan en – letterlijk – in de leefwereld van dieren zijn getreden. Sowieso nemen we als mensen een veel groter deel van de aarde dan ons toekomt. De gemiddelde Nederlander gebruikt bijna drie aardbollen, dat is onhoudbaar. Je ziet tijdens de coronacrisis wel een kentering in die perceptie.
Op welke manier stel je die kentering vast?
We zijn onderdeel van een samenleving die steeds sneller gaat. Er is een overaanbod aan informatie, spullen en activiteiten en niemand wil iets missen. De Vlaamse psychiater Dirk de Wachter heeft een mooie metafoor van onze samenleving. Denk aan jongens en meisjes die vooraan op een speedboot staan te feesten, in hun badkleding en met glazen champagne in de hand. Maar achteraan vallen steeds mensen van de boot. De psychiater moet mensen weer oppikken en terug in de boot zetten. Ik zie zelf om me heen dat mensen aan die snelheid ten onder gaan. De coronacrisis zette ons even stil. Ik hoorde van veel mensen hoe heilzaam dat was. We zijn het nu alweer een beetje kwijt, maar ik hoop dat we dat gevoel toch op een bepaalde manier kunnen vasthouden. Als iemand zegt ‘terug naar normaal’, dan denk ik: liever niet.
Foto van christenunie.nl
Interview door Jurrian Veldhuizen (Foundation Max van der Stoel) en Samuel Hanegreefs (SDG Nederland)
Lees hier de andere interviews uit de reeks.
Na de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 lanceerde Building Change de campagne ‘Adopteer een SDG’. Meer dan 25 Tweede Kamerleden, uit acht verschillende politieke fracties, adopteerden één of meerdere Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Een coalitie van maatschappelijke organisaties rond Building Change ondersteunde hen met informatie en adviezen. Nu de kabinetsperiode ten einde loopt en in aanloop naar de verkiezingen van 17 maart, maken we samen met een aantal van de adoptieouders de balans op. Die interviews lees je hier.