Na vier jaar als SDG-Adoptieouder voor SDG 4 (kwalitatief en inclusief onderwijs) ziet Peter Kwint (SP) voorzichtige tekenen van verbetering. “Maar het achterstallig onderhoud van het onderwijs is helaas nog niet weggewerkt.”
Op welke prestatie ben je trots als adoptieouder van SDG 4?
Ik ben heel erg blij met de initiatiefwet die ik samen met Lisa Westerveld (GroenLinks) heb geschreven. Het gaat over wat scholen kunnen doen als ouders de ouderbijdrage niet kunnen betalen. Scholen mochten kinderen al niet uitsluiten van verplichte onderdelen. Maar voor extra activiteiten, zoals excursies en schoolreizen, werden kinderen soms nog wel buitengesloten als hun ouders niet konden betalen. Ze moesten dan achterblijven en huiswerkopdrachten doen. Dat leidt tot een enorm stigma. Met de nieuwe wet kan dat niet meer. Daar ben ik erg trots op.
Heb je de afgelopen regeerperiode vooruitgang gezien op vlak van onderwijs?
(Twijfelt). Je ziet wel openingen op weg naar verbetering. Het is geen taboe meer om te kijken naar kleinere klassen op achterstandsscholen. Er is meer aandacht voor de kwaliteit van het onderwijs. En in het corona-onderwijspakket staat onderwijsachterstand hoog op de agenda. Maar je ziet de concrete verbeteringen nog niet echt. Vooruitgang is mogelijk, maar we zijn er nog niet. En mooie woorden, daar heb je als student niet zoveel aan.
Vooruitgang is mogelijk, maar we zijn er nog niet.
Waar liggen de grootste obstakels dan?
Het gaat toch altijd om geld. Je ziet weliswaar dat er de voorbije vier jaar weer iets meer geld is besteed, maar het maakt nog lang niet goed wat er in het verleden is bevroren. Het budget is nog altijd lager dan het eens was. Het achterstallig onderhoud van het onderwijs is helaas nog niet weggewerkt. Daarmee samenhangend blijft ook het leerkrachtentekort een groot probleem. Dat is zelfs nog groter dan aan het begin van de regeerperiode.
Waarom blijft het zo moeilijk om voldoende leerkrachten te motiveren?
Het heeft met geld en werkdruk te maken. Leerkrachten haken bovengemiddeld vaak af. Kijk naar Amsterdam-Noord, waar ik zelf woon. Veel leerkrachten die hier lesgeven, wonen elders, want met een lerarensalaris is het moeilijk om een huis in de stad te vinden. Als je dan elke ochtend een uur in de file staat om daarna aan moeilijke leerlingen les te geven, en je krijgt de kans om in een van de buitensteden aan het werk te gaan. Dan moet je al ontzettend bevlogen zijn om daar niet op in te gaan. Gelukkig zijn er wel zulke leraren. Maar veel leraren kiezen begrijpelijk voor makkelijkere omstandigheden.
Het blijft moeilijk om andere partijen over de streep te trekken met het argument: ‘dit is een van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen’. Voor succes heb je toch ook een andere onderbouwing nodig.
Heb je de positie als ‘adoptieouder’ kunnen gebruiken om aandacht te krijgen voor SDG4?
Ik zie het adoptieouderschap als een bevestiging van wat ik al deed. We zijn erin geslaagd om aandacht te winnen voor SDG 4 in het politieke debat. Maar het blijft moeilijk om andere partijen over de streep te trekken met het argument: ‘dit is een van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen’. Voor succes heb je toch ook een andere onderbouwing nodig.
Vind je dat de SDG’s over het algemeen een zichtbare rol hebben gespeeld in dit kabinet?
Als het gaat over het realiseren van de SDG’s, wordt er toch nog altijd vaak naar het buitenland gekeken. En dan specifiek naar de rol van het Nederlandse bedrijfsleven. Terwijl we voor bijna elk doel ook nog veel vooruitgang kunnen boeken in Nederland. Het is belangrijk om die wat abstracte doelen te linken aan heel concrete maatregelen die op iedereen betrekking hebben. Wat betekent een doel als duurzame steden en gemeenschappen voor Nederland? En wat kan SDG 3 (goede gezondheid) voor jouw welzijn betekenen?
De coronacrisis leidt tot veel onzekerheid op het gebied van onderwijs. Zie je toch ook een opening om een duurzame richting in te slaan?
Heel erg positief ben ik daar niet over. Ik denk niet dat de voordelen opwegen tegen de nadelen. De crisis heeft zoveel gevolgen voor scholieren. Denk aan arme gezinnen in een kleine woning met één laptop, terwijl meerdere kinderen online onderwijs moeten volgen. Of aan docenten die amper nog in contact komen met kinderen en waar ouders de telefoon niet opnemen. Het leidt tot veel spanningen. Deze crisis raakt niet iedereen even hard. De nadelen zijn oneerlijk en ongelijk verdeeld.
De coronacrisis raakt niet iedereen even hard. De nadelen zijn oneerlijk en ongelijk verdeeld.
Zijn er dan geen lichtpunten?
Het positieve is dat er 8,5 miljard euro wordt vrijgemaakt om de komende 2,5 jaar achterstanden weg te werken. Wat ik hoop, is dat het niet alleen een inhaalbeweging wordt, maar dat we kunnen werken aan de fundamenten van het hele onderwijs. Als we zien dat je met zo’n investering achterstanden bij leerlingen kunt wegwerken, waarom zouden we ze dan niet nog meer investeren?
Ga je daar de komende weken pleiten voor zo’n structurele aanpak?
Ja, en ik ga er een punt van maken dat we met die 2,5 jaar niet te star moeten omgaan. Je wil vermijden dat het geld gaat naar bijlessen voor een selecte groep, want leidt tot meer ongelijkheid. Ik wil scholen en docenten mee laten bepalen hoe ze het geld uitgeven. En als ze zeggen dat ze liefst over en wat langere periode – pakweg drie tot vier jaar – kleinere klassen willen om de achterstand weg te werken, dan moeten we daarvoor gaan. Je moet de leraren vertrouwen. Zij weten wat goed is.
Interview door Jarne van der Poel (Foundation Max van der Stoel) en Samuel Hanegreefs (SDG Nederland)
Lees hier de andere interviews uit de reeks.
Na de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 lanceerde Building Change de campagne ‘Adopteer een SDG’. Meer dan 25 Tweede Kamerleden, uit acht verschillende politieke fracties, adopteerden één of meerdere Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Een coalitie van maatschappelijke organisaties rond Building Change ondersteunde hen met informatie en adviezen. Nu de kabinetsperiode ten einde loopt en in aanloop naar de verkiezingen van 17 maart, maken we samen met een aantal van de adoptieouders de balans op. Die interviews lees je hier.