Nederland loopt achter op het gebied van milieu, klimaat, energie en ongelijkheid, stelt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). “Nederland moet zich schamen”, klinkt het op een recente bijeenkomst rondom het duurzaam regeerakkoord. Hoe nu verder?
“Hoe duurzaam is het regeerakkoord?” Die vraag zou op een bijeenkomst in Den Haag centraal staan, maar de ochtend pakt anders uit dan verwacht. Op de bijeenkomst werd namelijk ook het nieuwe CBS-rapport gepresenteerd, waarin staat hoe Nederland het doet wat betreft de Sustainable Development Goals (SDGs). Plotseling stond niet het regeerakkoord centraal, maar de duurzame toekomst van Nederland. Tijdens een kritisch debat werden huidige tekortkomingen duidelijk.
“Shame on you, Nederland”
Peter Hein van Mulligen van het CBS presenteerde een positief beeld. Op alle vlakken is vooruitgang geboekt. Maar na de vergelijking met de rest van Europa volgt kritiek uit de zaal. De “aandachtspunten” van het CBS gaan niet over de minste thema’s.
In een lijst van 28 lidstaten scoort Nederland hoog op landbouwproductiviteit, maar bungelt onderaan de lijst als het gaat om biologische landbouw. Kan er met trots over productiecijfers worden gesproken, als deze vorm van productie vervuilend is? En dit is niet het enige voorbeeld waarbij het op het eerste gezicht goed lijkt te gaat. Nederland staat op de vierde plaats met percentage vrouwen in het parlement, maar staat onderaan de lijst met vrouwen in leidinggevende posities. In 2018 kan Nederland het zich niet veroorloven om zo ver achter te lopen op de rest van de wereld.
Ook de score op het gebied van klimaatactie is zorgwekkend. Van Mulligen stelt dat Nederland in de EU “het vieste jongetje van de klas” is: de CO2-emissie per persoon is hoog en de energietransitie is traag. “Shame on you, Nederland”, roept Ruud Koornstra, de nationale Energiecommissaris. Koornstra houdt een vlammend betoog voor meer lef in Nederland. Hij stelt dat de SDGs duurzame ondernemers en politici een “licence to kill” geven. De doelen zijn een verantwoording om actief te werken aan een beter Nederland, zegt Koornstra.
Eindeloos polderen
De financiële sector is tijdens het debat een mikpunt van kritiek. Daniëlle Hirsch, directeur van Both ENDS, stelt dat Nederland wereldwijd het behalen van de SDGs tegenwerkt door te fungeren als belastingparadijs. Wiebe Draijer (Rabobank) pleit er juist voor dat de financiële sector eerder als partner voor SDGs moet worden gezien. Het zien van SDGs en bedrijven als tegenpolen helpt de zaken niet vooruit, aldus Draijer. Maar Hirsch is hard. De Nederlandse financiële sector werkt in het buitenland vaak nog samen met bedrijven die niet ethisch te werk gaan. Hirsch: “Op plekken waar na jaren van investeren de situatie rond mensenrechten niet is opgeknapt, moet een grens worden getrokken”. De maatstaven zijn er, zegt Hirsch. “Polderen moet ook een eind hebben”.
Wiebe Draijer en Daniëlle Hirsch
Zo kan het ook
Een voorbeeld van bevlogen SDG-beleid komt uit Oss. Ooit bestempeld als saaiste stad van Nederland, won Oss een paar weken geleden de prijs voor meest inspirerende Global Goals gemeente. Naast de financiële crisis heeft de stad te kampen gehad met decentralisatie en Q-koorts. Door in te spelen op duurzame thema’s heeft Oss een ommezwaai gemaakt. Dit komt volgens Wobine Buijs-Glaudemans, burgemeester van Oss, voort uit een overtuiging dat een duurzame wereld haalbaar is.
Buijs-Glaudemans ziet in Nederland een gebrek aan urgentie. “Met een zevende plek op de World Happiness Index, lijkt er in ons land geen vuiltje aan de lucht”. De burgemeester deelt de “licence to kill”-mentaliteit van Koornstra. Zij ziet de SDGs als legitimatie om harde actie te nemen.
Een andere positieve noot komt van Atzo Nicolaï, directeur van DSM. Hij stelt dat duurzaamheid tegenwoordig ook een verdienmodel kan zijn. Deze win-win situatie moet volgens hem duidelijker worden voor het bedrijfsleven. Echter, bij de groene revolutie in het bedrijfsleven bestaat wel het risico op green-washing, klinkt het uit de zaal.
Oplossing voor alles?
Na een energieke discussie komt uit de zaal een constructieve “oplossing voor alles”. Iedereen is muisstil. Het antwoord? “Industrialiseer hennep.” Food for thought…
Foto’s: Jontsje Fennema