Wie keek er vroeger weleens naar de Soundmixshow met Henny Huisman (een soort voorloper van The Voice)? Dat was in de jaren ’90 een groot tv-succes. Ondanks het feit dat ik indertijd in het buitenland woonde, heb ik toch een paar afleveringen gezien. De show liet bij mij een behoorlijke indruk achter.
Nee, ik werd niet zozeer omvergeblazen door het zangtalent van Marco, Geer of Edsilia, ik was vooral onder de indruk van het magische poortje. Oh, dat magische poortje, waar je in één seconde veranderde van Jantine uit Hoogezand-Sappemeer in een spetterende Tina Turner! Natuurlijk was het niet live en zaten de kandidaten waarschijnlijk drie dagen in de schmink voor ze door het poortje stapten, maar tijdens het kijken vergat je dat. Het poortje kreeg echt iets magisch. Het ene moment was je Jelle uit Sexbierum en een seconde later was je George Michael of David Bowie. Wauw!
Poortjes bij de supermarkt
De show bestaat niet meer, Henny is met pensioen, maar dat poortje is gebleven. Er zijn zelfs heel veel nieuwe magische poortjes bijgebouwd, en die staan nu massaal bij de ingangen van supermarkten.
Maar let op: deze zijn onzichtbaar en net als bij Henny, ook voorgeprogrammeerd. Je verandert alleen niet van een onbekende Nederlander in een succesvolle popster. De poortjes zijn zo geconstrueerd dat je van een bewuste, bezorgde burger verandert in een consument die tijdens de boodschappen op koopjes jaagt. Buiten de winkel vertel je aan iedereen die het wil horen dat en hoe jij je zorgen maakt over klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit, watervervuiling en de obesitasepidemie. Maar als je door dat poortje stapt, ben je die dingen even ‘vergeten’ en koop je goedkoop en misschien wel ongezond voedsel, dat een negatieve impact heeft op ons lichaam en onze planeet. Het is echt magie! Want als je weer naar buiten stapt, komen de zorgen meteen terug (want, SDG 12: verantwoorde consumptie en productie vind je belangrijk) en wil je graag een bijdrage leveren aan een betere wereld voor onze kinderen.
Hoe lossen we dit op?
Volgens mij zijn er drie opties:
- De poortjes slopen.
- Ervoor zorgen dat ongezond, slecht voedsel duurder wordt en gezond voedsel goedkoper.
- De bewuste burger die in de consument verborgen zit, tevoorschijn halen op de winkelvloer.
De eerst optie is moeilijk, want die poortjes zijn niet alleen onzichtbaar, ze zitten ook stevig in elkaar. Vertrouw mij maar, ik heb wat voorwerk gedaan. Optie twee gaat zeker werken, maar is voor de langere termijn. Dat kunnen we doen met True Cost Accounting, waarbij de overheid met een suiker-, klimaat- en vleestaks ervoor gaat zorgen dat ongezond voedsel duurder en gezond voedsel goedkoper wordt. Dit gaat gebeuren, maar duurt nog even. Voor nu blijft optie drie over: tover de consument tijdens de boodschappen weer om tot bewuste burger.
Bespoten bananen
Een beetje lef en creativiteit kan daar enorm bij helpen. Zo besloot een eigenaar van een supermarkt in Zweden het bord boven de bananen aan te passen. Biologische bananen lagen in het schap voor 22,90 kronen per kilo en gangbare bananen voor 16,90 kronen per kilo. Hij veranderde niks aan de prijzen, maar bij de gangbare bananen schreef hij nu “bespoten bananen”. Ineens werden er heel veel bio-bananen verkocht.
Zo zijn er meer voorbeelden, met name uit Denemarken en Zweden. Zoals de winkelier die de gangbare druiven niet meer in het groente- en fruit schap legde, maar naast de allesreiniger, gootsteenontstopper en wc-eend. Of de winkelier die bij de allergoedkoopste eieren de consument uitnodigde om in het winkelwagentje te klimmen, omdat hetzelfde ruimtegevoel te ervaren als de kippen die voor de eieren had gezorgd.
Helaas heb ik geen Nederlands voorbeeld… maar wat niet is, kan nog komen! Ik zou iedereen dan ook willen vragen om wat leuke acties te bedenken en deze samen met een winkelier met lef uit te voeren. Tegelijkertijd: zet met jouw magische afstandsbediening (ja, die heeft iedereen) dat stomme poortje eens uit, als je naar binnen loopt. Klik, klaar.
Foto: StockSnap @ Pixabay.
